آیا اشعه ایکس برای بدن خطرناک است ؟

اشعه ایکس راهی سریع برای مشاهده اجزای داخلی بدن بدون ایجاد جراحت و خون ریزی است که معمولا از این روش برای مشاهده استخوان ها و اندام حرکتی استفاده می شود و به تشخیص طیف وسیعی از بیماری ها کمک می کند. از آنجا که نام اشعه ایکس ممکنست برای برخی خطرناک بنظر برسد اما انجام تصویربرداری با اشعه ایکس تنها در زمان گرفتن تصاویر حامل اشعه است و پس از آن خطری برای بیمار ندارد.

آیا اشعه ایکس خطرناک است ؟

اکثر مردم نگران تشعشعات اشعه ایکس در طول تصویربرداری هستند اما واقعیت امر این است که حین تصویر برداری ، بدن شما تنها برای کسری از ثانیه در معرض سطح پایینی از اشعه ایکس قرار می گیرد و در مجموع میزان تابشی که شما حین تصویر برداری با آن مواجه می شوید معادل چند روز یا چند سال قرار گرفتن در معرض تشعشعات طبیعی است چرا که اشعه ایکس به صورت طبیعی در محیط وجود دارد و ما روزانه با آن برخورد می کنیم. در نتیجه خطری بدن ما را تهدید نمی کند و گزارشی در این رابطه نیز ثبت نشده است.

قابل ذکر است که پس از انجام اشعه ایکس شما هیچ علائمی نخواهید داشت و تنها در صورت تزریق و یا بلع ماده حاجب ممکن است عوارض جانبی مانند سفید شدن رنگ مدفوع بر اثر استفاده از باریم و یا تاری دید را برای چند ساعت و یا چند روز تجربه کنید.

لازم به توضیح است که اشعه ایکس می تواند با تغییرات در DNA ، خطر ایجاد سرطان را در چندین دهه یا چند سال بعد بهمراه داشته باشد که این خطر بسیار ناچیز است. ازین رو سازمان بهداشت جهانی WHO اشعه ایکس را به عنوان منبع قابل اعتماد سرطان زا طبقه بندی کرده گرچه مزایای اشعه ایکس بیشتر از پیامدهای منفی آن می باشد. بر طبق تخمین ها در امریکا 0.4 درصد از سرطان توسط سی تی اسکن ایجاد شده و با افزایش استفاده از دستگاه سی تی اسکن این آمار می تواند بیشتر شود. بطور متوسط حداقل 62 میلیون سی تی اسکن در سال 2007 در کشور امریکا انجام شد.

مقالات دیگر: آیا ام آر آی عوارض دارد ؟

نکته دیگر سن بیمار است ، بعنوان مثال در یک بیمار 75 ساله ، خطر ابتلا به سرطان در اثر اشعه ایکس بین 0.6 تا 1.8 درصد افزایش پیدا می کند یعنی با این وجود باز هم خطر سی تی اسکن در برابر مزایای استفاده از آن بسیار ناچیز است. در ادامه به مقایسه میزان دوز اشعه ایکس و میزان تابش تشعشعات طبیعی می پردازیم که در حدود کمتر از 1 در یک میلیون احتمال سرطان دارد.

رادیولوژی قفسه سینه : معادل 2.4 روز تابش طبیعی
رادیولوژی جمجمه : معادل 12 روز تابش طبیعی
رادیولوژی ستون فقرات کمری : معادل 182 روز تابش طبیعی
رادیولوژی تزریقی IVP : معادل یک سال تابش طبیعی
سی تی اسکن مغز : معادل 243 روز تابش طبیعی
سی تی اسکن شکم : معادل 2.7 سال تابش طبیعی

لازم به ذکر است که این اعداد برای بزرگسالان بوده و کودکان در معرض خطرات بیشتر اشعه ایکس هستند.

عوارض اشعه ایکس

استفاده از اشعه ایکس احتمال ابتلا به سرطان کمی دارد و از طرفی می تواند با عوارض جانبی کوتاه مدت همراه باشد. ازین رو قرار گرفتن در معرض سطوح بالای تابش اشعه ایکس می تواند تهواع و استفراغ ، خونریزی ، بیهوشی ، ریزش مو و پوست را در پی داشته باشد. اما از آنجا که تصویربرداری با اشعه ایکس دوز بسیار پایینی از تابش را ارائه می دهد لذا با مشکل فوری سلامتی همراه نخواهد بود. البته قابل توجه است که حقایق ایمنی تنها در بزرگسالان بوده و سی تی اسکن ( خصوصا شکم و ریه ) در کودکان می تواند خطر سرطان مغز و لوسمی را تا سه برابر افزایش دهد.

مقالات دیگر : آشنایی با ام آر آنژیوگرافی مغز

فواید اشعه ایکس

تصویربرداری با اشعه ایکس بخش مهمی از فرایند تشخیصی بیماریها می باشد. بر طبق مطالعات اخیر در مجله امریکایی انکولوژی بالینی تصویربرداری با اشعه ایکس را بی خطر توصیف کرده است چرا که میزان و نوع تابش برای ایجاد آسیب طولانی مدت کافی نیست و بدن هر گونه آسیب ناشی از تشعشع کم را ترمیم می کند.

غیر تهاجمی
یافته های غیر منتظره نظیر عفونت در استخوان ، انواع تومور و ...
کمک به تشخیص بیماری ها
کمک به انجام نمونه برداری ها ، قرار دادن کاتترها ، استنت ها و ...
ایمنی : تصویربرداری با اشعه ایکس به میزان بسیار کم می تواند در طول دهه ها باعث ایجاد سرطان شود.

اشعه ایکس چگونه کار می کند ؟

اشعه ایکس نوعی اشعه برای مشاهده اجزای داخلی بدن است که از بدن عبور می کند. از آنجا که این اشعه قابل مشاهده و احساس نیست ، در نتیجه حین تصویر برداری هیچگونه دردی احساس نمی کنید. هنگامی که اشعه ایکس از بدن عبور می کند ، مقداری از آن توسط سلول های بدن جذب شده و مقداری از بدن عبور می کند که در طرف دیگر بدن بیمار یک آشکار ساز قرار می دهند که در اثر برخورد با اشعه ایکس ، آنها را به یک تصویر قابل مشاهده تبدیل می کند.

قابل ذکر است که قسمت هایی از بدن مانند استخوان ها که بافت متراکم تری دارند ، به رنگ سفید و قسمت های نرم تر از بدن مانند قلب ، ماهیچه ها و ... به رنگ تیره تر نمایش داده می شوند. از اشعه ایکس اغلب برای بررسی بافت های منسجم مانند استخوان ها استفاده شده و کمتر برای بررسی اندام های داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.

مشکلاتی که با استفاده از اشعه ایکس قابل بررسی هستند عبارتند از :

شکستگی استخوان
مشکلات دندان
انحنای ستون فقرات
تومور های استخوانی
مشکلات ریوی
مشکلات بلع
مشکلات قلبی
و ....

اشعه ایکس تنها برای شناسایی و بررسی مشکلات استفاده نمی شود بلکه پزشکان و جراحان گاهی از آن طی جراحی و یا آنژیوپلاستی نیز بهره می برند.

آیا برای انجام آزمایش های اشعه ایکس نیاز به آمادگی خاصی داریم ؟

معمولا برای انجام آزمایش اشعه ایکس نیاز به پیش آمادگی ندارید و تنها در صورت تجویز استفاده از ماده حاجب در تصویر برداری باید یکسری نکات از قبیل قطع مصرف برخی دارو ها ، پرهیز از خوردن و آشامیدن و ... را رعایت نمایید.
در صورت باردار بودن ، قبل از انجام آزمایش حتما به پزشک یا کارشناس اطلاع دهید تا در صورت صلاحدید پزشک این تست را انجام دهید.
توجه داشته باشید از لباس های راحت و گشاد استفاده نمایید و ترجیحا از پوشیدن لباس های زیپ دار و همراه بردن جواهرات در اتاق آزمایش خودداری کنید.

انواع آزمایش های اشعه ایکس که در آنها از ماده حاجب استفاده می شود :

بلع باریم : در این آزمایش باریم بلعیده می شود تا دستگاه گوارش فوقانی برجسته تر نمایش داده شود.
باریم تنقیه : در این آزمایش باریم را از طریق مقعد وارد روده بیمار می کنند تا تصویر برداری از روده به وضوح انجام شود.
آنژیوگرافی : ید از طریق رگ های خونی به بدن تزریق می شود تا قلب و رگ های خونی برجسته شوند.
اوروگرام داخل وریدی : ید از طریق رگ های خونی به بدن تزریق شده تا کلیه ها و مثانه در طی تصویر برداری واضح تر دیده شود.

شماره تماس : 0133417 - 09116184803

اینستاگرام : https://instageram.com/tasvirbardarinegah

سایت : https://nmamic.ir/

آدرس : رشت – بلوار انصاری – روبروی بانک سپه – کوچه مسعود