سنجش تراكم استخوان

سنجش تراکم استخوان یا DEXA یا BMD یک نوع تصویربرداری برای اندازه گیری میزان تراکم استخوان و میزان مواد معدنی آن است که با استفاده از اشعه ایکس انجام می گیرد که یک استاندارد طلایی و یا دقیق ترین تست میزان تراکم استخوان بشمار می رود. سنجش تراکم استخوان امکان بررسی کاهش یافتن توده استخوانی ، پوکی استخوان و میزان آن و میزان شکننده بودن استخوانها را فراهم می سازد.

دستگاه سنجش تراکم استخوان

دستگاه سنجش تراکم استخوان به صورت یک تخت صاف بوده که بیمار بر روی تحت دراز می کشد و در بالای آن یک دستگاه دیگر حرکت کرده و تصاویر از استخوانهای بیمار با استفاده از اشعه ایکس تهیه می کند که این تصاویر توسط پزشک و کارشناس مربوطه با کامپیوتر آنالیز می شود و نتیجه آن  ارائه می شود.

مزایای سنجش تراکم استخوان

1. تشخیص استئوپنی و استئوپروز (پوکی استخوان)
2. تعیین خطر شکستگی استخوان در آینده
3. امکان انجام تراکم استخوان برای استخوانهای ستون فقرات ، مچ دست و لگن

نتایج سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان یا Bone mineral densitometry میزان تراکم مواد معدنی استخوان را تعیین می کند که نتیجه آزمایش بیمار با یک فرد بزرگسال سالم 25 تا 35 ساله مقایسه می شود و SD یا انحراف معیار نشان دهنده تفاوت بین سنجش تراکم استخوان بیمار و فرد جوان سالم است که نتیجه این امتیاز T بوده و T-score مثبت نشان دهنده استخوانهای قویتر از حد طبیعی و نوع منفی آن نشان دهنده استخوانهای ضعیف تر از حد طبیعی می باشد.

تعریف پوکی استخوان بر اساس سطوح تراکم استخون طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی

1. T-score در SD ( 1+ یا 1- ) در بزرگسالان جوان نمایانگر تراکم استخوان طبیعی
2. T-score در SD ( 1 تا 2.5 یا کمتر از میانگین ) ( SD 1- تا 2.5- ) نشانه توده استخوانی کم در بزرگسالان جوان
3. T-score در SD 2.5 یا بیشتر (2.5- SD) در بزرگسالان جوان نشان دهنده وجود پوکی استخوان

در توضیح باید گفت که با هر SD کمتر از حد طبیعی امکان شکستگی استخوان دو برابر می شود و فردی با تراکم استخوان 1SD کمتر از حد نرمال (- T 1 ) دو برابر بیشتر از فرد طبیعی در معرض خطر شکستگی استخوان قرار دارد. از طرفی سنجش تراکم استخوان با یک امتیاز دیگر با نام Z نشان داده می شود که در مقایسه با افرادی در سن ، جنس ، قد و وزن و نژاد شما انجام می گردد.

علاوه بر سنجش تراکم استخوان ، پزشک ممکنست آزمایش خون برای بررسی میزان کلسیم یا مواد معدنی مرتبط با استخوان در بدن ،  بیماری های دیگر مانند اختلالات تیروئید ، اثرات کورتیزون درمانی ، مشکلات کلیوی و ... را هم تجویز کند.

چرا سنجش تراکم استخوان تجویز می شود ؟

سنجش تراکم استخوان به منظور بررسی پوکی استخوان یا استخوان های نازک و ضعیف و استئوپنی یا کاهش توده استخوانی انجام می گیرد تا با تشخیص به موقع ، پزشک درمان زودهنگام را شروع کند و از شکستگی استخوان و بدتر شدن وضعیت بیمار پیشگیری شود. چرا که عوارض شکستگی استخوان خصوصا در افراد در سنین بالاتر مرتبط با پوکی استخوان معمولا شدید می باشد.

1. در صورتی که قبلا دچار شکستگی استخوان شده باشید ، تجویز سنجش تراکم برای تشخیص پوکی استخوان کمک کننده است. همچنین شکستگی استخوان پس از سن 50 سالگی نیز نیاز به بررسی با سنجش تراکم استخوان دارد.
2. به منظور بررسی احتمال شکستگی استخوان در آینده
3. میزان کاهش تراکم استخوان بررسی می شود.
4. بررسی موثر بودن درمان های پوکی استخوان
5. سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان
6. سابقه ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت ، اختلالات تیرویید ، آرتریت روماتوئید و یا بی اشتهایی عصبی
7. یائسگی زودرس
8. سابقه درمان سرطان پروستات و یا سرطان سینه
9. مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئیدی ، هورمون درمانی تیروئید و یا مهار کننده آروماتاز ( داروی درمان سرطان پستان )
10. مصرف طولانی مدت الکل یا سیکار
11. کاهش قابل توجه قد
12. افراد با وزن کم کمتر از ( 57 کیلوگرم ) و یا شاخص توده بدنی پایین ( کمتر از 21 کیلوگرم در متر مربع )

کارگروه خدمات پیشگیرانه امریکا ، تست سنجش تراکم استخوان را برای زنان 65 سال به بالا و یا زنانی که کمتر از 65 سال سن دارند و در معرض خطر پوکی استخوان هستند توصیه می کند. اگرچه برای انجام این تست برای مردان توافقی وجود ندارد اما توصیه به انجام سنجش تراکم استخوان در سن 70 سالگی آقایان می شود.

عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان

ابتلا به پوکی استخوان در افرادی با شرایط زیر بیشتر است :

1. افراد با سنین 65 سال در زنان و 70 سال در مردان
2. سیگار کشیدن
3. مصرف الکل زیاد
4. شاخص توده بدنی پایین BMI
5. سابقه خانوادگی شکستگی لگن
6. زنان یائسه که استروژن مصرف نمی کنند.
7. مصرف استروئیدها و داروهای خاص به مدت طولانی
8. ابتلا به بیماریهای دیابت نوع 1 ، کبد ، کلیوی ، آرتریت روماتوئید ، پرکاری تیروئید یا پاراتیروئید

آمادگیهای قبل از سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان هیچگونه آمادگی قبلی ندارد و تنها باید وسایل فلزی و موبایل و عینک و ... را از خود دور کنید و از 24 ساعت قبل از انجام سنجش تراکم ازمکمل های کلسیم استفاده نکنید. همچنین اشعه ایکس تنها در زمان انجام آزمایش به بدن می رسد ، در نتیجه بیمار پس از انجام دارای اشعه حامل نمی باشد. لازم به توضیح است که سنجش تراکم استخوان بدون درد است و باید درطول زمان انجام آن کاملا بی حرکت بمانید.

مراقبتهای بعد از سنجش تراکم استخوان

پس از انجام سنجش تراکم استخوان نیاز به هیچگونه ممنوعیت و مراقبت خاصی نمی باشد و سریعا می توان به سر کار خود بازگشت.

تفاوت استئوپنی و استئوپروز در سنجش تراکم استخوان

احتمالا در سنجش تراکم استخوان با دو اصطلاح استئوپنی و استئوپروز رو به رو شده اید. در استئوپنی توده استخوان یا تراکم مواد معدنی استخوان کمتر از میزان طبیعی بوده اما تا به اندازه استئوپروز نمی باشد. در مقابل در استئوپروز استخوان ها ضعیف شده و احتمال شکستگی دارد و زمانی رخ می دهد که توده یا تراکم استخوان از بین رفته باشد. لازم به ذکر است که ساختار استخوان بطور معمول بصورت لانه زنبوری بوده و کاهش تراکم استخوان و ایجاد حفره های بیشتر در آن باعث ضعیف شدن استخوان شده و باعث می شود تا استخوان بیشتر در معرض شکستن قرار گیرد.

آیا سنجش تراکم استخوان خطرناک است ؟

برای انجام سنجش تراکم استخوان از مقدار کمی تابش اشعه ایکس استفاده می شود ، ازین رو متخصصان خطر ابتلا به پوکی استخوان را در مقایسه با مزایای بررسی پوکی استخوان با این روش ، بسیار کم می دانند.

هزینه سنجش تراکم استخوان

قیمت آزاد یک مورد سنجش تراکم استخوان کل بدن : 18770000 ریال

قیمت آزاد یک مورد سنجش تراکم استخوان یک یا دو ناحیه از بدن : 16210000 ریال

شماره تماس : 0133417 - 09116184803

اینستاگرام : https://instageram.com/tasvirbardarinegah

سایت : https://nmamic.ir/

آدرس : رشت – بلوار انصاری – روبروی بانک سپه – کوچه مسعود